Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Matematik Ve Fen Bilimleri Eğitimi Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: YASEMİN SARIBAŞ
Danışman: Osman Serhat İrez
Özet:ÖZET Fen eğitiminde bilim tarihinin eğitimde kullanımının önemi pek çok makale, tez ve doktora çalışmalarıyla birlikte birçok eğitimci tarafından dile getirilmektedir. Pek çok fen bilimleri eğitimcisi bilim tarihinin bilimsel içeriğin ve bilimsel bilginin doğasının öğretilmesinde potansiyel bir kaynak ve etkin bir bağlam olarak kullanılabileceğini düşünmektedir. Bilim tarihi öğrencilerin bilimin doğasını, bilimsel model, teori ve kanunları, bilimsel bilginin değişkenliğini ve yanlışlanabilirliğini anlamalarına yardımcı olmasının yanında bilimin ve bilim insanlarının sosyal ve kültürel çevreden nasıl etkilendiğini, bilimin ortak bir kültürel miras olduğunu ve bilimin toplumun refah ve gelişimini nasıl etkilediğini anlamalarına da yardımcı olmaktadır. Eğitimde bilim tarihi kullanımında ders kitaplarının rolü çok büyüktür. Ders kitapları eğitimöğretim programının temsilcisi ve öğretmenin rehberidir. Öğrenme ortamı ve sürecinde ders kitapları öğretmenden sonra en önemli faktörlerden biridir. Ders kitapları, müfredatı öğrenme ortamına yansıtan öğretim materyalleridir. Yıllardır fen öğretiminde, fen ders kitapları baskın öğretim materyali olarak bilinmektedir ve binlerce sınıfta öğretimin içeriğinin belirlenmesi ve öğretim sürecinin planlanması bu kitaplara göre yapılmaktadır. Bu çalışmada; Milli Eğitim Bakanlığı tarafından liselerde ders kitabı olarak okutulması uygun görülmüş lise biyoloji, kimya ve fizik ders kitaplarında bulunmakta olan bilim tarihi hikâyeleri incelenerek bilim tarihinin ne kadar ve ne nitelikte kullanıldığı incelenmektedir. Araştırma yaklaşımı nitel araştırma ve çalışma deseni ise doküman analizidir. Lise ders kitapları incelenirken öncelikle her ders kitabında bulunmakta olan bilim tarihi hikâyeleri içeren ünite ve bölümler belirlenmiş; ardından bilim tarihi hikâyelerinin içerik ve niteliği kavramsal, prosedürel ve bağlamsal anlayış açısından 13 ölçüt kullanılıp puanlanarak incelenmiştir. Araştırma sonucunda lise biyoloji, fizik ve kimya ders kitaplarında bulunmakta olan bilim tarihi hikâyelerinin sadece kavramsal anlayış açısından yeterli seviyede olduğu belirlenmiştir. Bilim tarihi hikâyelerinde prosedürel ve bağlamsal anlayış açısından bilim tarihi kullanımına istenilen seviyede yer verilmemiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar alanyazınla hemen hemen benzer sonuçlar içermektedir. -------------------- ABSTRACT The importance of the use of the science history in science education is voiced by many science educators. Many science educators think that the history of science can be used as a potential resource and an effective context for teaching scientific content and the nature of scientific knowledge. Accordingly, the history of science not only helps students understand the nature of science, scientific models, theories and laws, science variability and falsibiality, but also how science and scientists are influenced by the social and cultural environment, that science is a common cultural heritage and how science affects the welfare and development of society. The role of textbooks in the use of the history of science in education is enormous. The textbooks are representative of the curriculum and the teacher's guide. Textbooks are one of the most important factors after the teacher in the learning environment and process. Textbooks are teaching materials that reflect the curriculum to the learning environment. In science teaching for many years, science textbooks have been known as the dominant teaching material, and in thousands of classes, the determining of the content of teaching and the planning of the teaching process are made according to these books. To this end, this study examined how and how often the history of science was used in the high school biology, chemistry and physics textbooks, which were approved by the Ministry of National Education as a textbook in high schools. A qualitative research approach was utilized and the study design was document analysis. While examining the high school textbooks, firstly units and departments containing the stories of science history in each textbook were determined; then, the content and quality of science history stories were examined by scoring 13 criteria in terms of conceptual, procedural and contextual understanding. As a result of the research, the history of science stories found in high school biology, physics and chemistry textbooks were sufficient only for conceptual understanding. The procedural and contextual understanding in the history of science stories in the textbooks were found to be neglected. The results obtained from the research are almost similar to the literature.