Türkiye'de Medya ve Demokrasi: Seçim Barajlarının Medyada Temsili


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gazetecilik Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AYSUN DUKUL

Danışman: Mehmet Özçağlayan

Özet:

Günümüzde modern demokrasilerde temsili demokrasi uygulanmaktadır. Demokrasinin vazgeçilmez unsuru olan seçimler, yurttaşların siyasi temsili ve katılımını gerçekleştirir. Seçimler ülkemizde ‘temsilde adalet’ ve ‘siyasal istikrar’ unsurlarına dayanmaktadır. Uygulanan nispi temsil sisteminin ana işlevi ise temsilde adaleti sağlamaktır. Demokratik seçimler için tartışmalı ve önemli bir konu olan seçim barajları, ülkemizde 1980 askeri darbesinden sonra 10 Haziran 1983’teki 2839 sayılı kanunla yürürlüğe girmiştir. Türkiye’deki 39 yıldır süregelen yüzde 10 seçim barajı, dünyadaki demokrasi uygulamalarında görülen en yüksek seçim barajı oranıdır. Siyasi istikrarı sağlama amaçlı getirilen seçim barajları, ülkemizde demokrasi açısından sorgulama konusu olmaktadır. Her seçim dönemi, Anayasa değişikliği, demokrasi açılımlarında tartışma konusu haline gelen ülke ve yerel idarelerdeki seçim barajları, medya-demokrasi ilişkisinde temsil bağlamında bir araştırmayı da önemli hale getirmektedir. Sıklıkla siyasi gündemin medya gündemini belirlediği ülkemizde, bu konuda güçlü bir kamuoyunun oluşamayışında medyanın temsilini araştırmak ve değerlendirmek, demokratik rolünü irdelemek bu araştırma için temel amaçtır. Yurttaş bilincinin demokratik seviyesinin düşük olduğu noktasındaki bakış açıları, kanıksanmış siyasi kültürün demokratik kültürü inşa edememesi gibi etkenler izleğinde, seçim barajları konusunun, dış etkenler olarak niteleyeceğimiz AB’ne giriş süreci dışında, çoğunlukla siyasi partilerin pazarlıklarına ya da beklentilerine bırakıldığı bilinmektedir. Bu bağlamda, medyanın demokrasilerde dördüncü güç olarak tanımlanmasını sağlayacak bilgilendirme, aydınlatma ve denetim rolünü sorgulamak ve gündeme yansıyan seçim barajlarının medya temsilini araştırmak, ülkemizin demokratik evrilmesine katkıda bulunmak için zorunlu olmaktadır. Araştırma kapsamında, Türkiye’nin siyasi elitleri, medya elitleri, sivil toplum ve akademinin medyadaki temsili ve görüşleri incelenmiş, değerlendirilerek özgün bir sonuca ulaşılmaya çalışılmıştır.