Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Temel Eğitim Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HANDE ÖZÇELİK
Danışman: Gönül Sakız
Özet:Bu araştırmanın amacı, ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinde algılanan öğretmen yakınlık davranış düzeylerini belirleyerek okul doyumu ve akran zorbalığı ile ilişkisini tespit etmektir. Bu çerçevede öğrencilerin algılanan öğretmen yakınlık davranışları, okul doyumu ve akran zorbalığı düzeylerinin cinsiyet, okul türü, öğretmenin mesleki kıdemi ve algılanan öğrenci başarısına göre farklılaşıp farklılaşmadığı da incelenmiştir. Araştırmanın deseni ilişkisel tarama modelidir. Araştırmanın örneklemini 2018-2019 eğitim-öğretim yılında İstanbul ili Kadıköy ilçesindeki bir devlet okulunun ve bir özel okulun dördüncü sınıflarında öğrenimlerine devam eden 194 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmaya katılan öğrencilerin %49,5’u kız ve %50,5’i erkektir. Öğrencilerin %47,9’u özel bir okulda öğrenim görürken %52,1’i bir devlet okuluna gitmektedir. Bu araştırmada veri toplama aracı olarak üç ölçme aracı kullanılmıştır. Araştırmada ilkokul öğrencilerinin algılanan öğretmen yakınlık davranış düzeylerini belirlemek üzere Geçer (2002) tarafından geliştirilen İlköğretim Düzeyinde Öğretmen Yakınlık Ölçeği, okul doyum düzeylerini belirlemek üzere Randolph, Kangas ve Ruokamo (2009) tarafından geliştirilen ve Telef (2014) tarafından Türkçeye uyarlanan Kapsamlı Okul Doyumu Ölçeği ve zorbalığı gösterme/uygulama düzeylerini belirlemek üzere Dölek (2002) tarafından geliştirilen Zorbalık Eğilimi Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen verilerle ilgili yapılan analizler; öğrencilerin, öğretmen yakınlık davranışları, okul doyumu ve akran zorbalığına ilişkin puanların ortalama ve standart sapma değerleri hesaplanmıştır. Öğrencilerin cinsiyetine ve öğrenim gördükleri okul türüne bağlı olarak öğretmen yakınlık davranışları, okul doyumu ve akran zorbalığına ilişkin puanları arasında anlamlı fark olup olmadığını araştırmak üzere bağımsız gruplar t-testi uygulanmıştır. Öğrencilerin, cinsiyetine ve öğrenim gördükleri okul türüne bağlı olarak öğretmen yakınlık davranışları, okul doyumu ve akran zorbalığı puanları arasında anlamlı fark olup olmadığını araştırmak üzere (normallik varsayımı sağlanamadığından) Kruskal-Wallis testi uygulanmıştır. Anlamlı fark bulunduğu durumda ise hangi gruplar arasında anlamlı fark olduğunu araştırmak üzere post-hoc Mann-Whitney U testi yapılmıştır. Öğrencilerin, öğretmen yakınlık davranışları, okul doyumu ve akran zorbalığına ilişkin puanları arasındaki ilişkileri araştırmak üzere ise Pearson’s momentler çarpımı ve Spearman’s Rho korelasyonu katsayıları hesaplanmıştır. Araştırma sonucunda ilkokul öğrencilerinde algılanan öğretmen yakınlık davranışları düzeyi puanlarının yüksek olduğu görülmüştür. Öğrencilerin algılanan öğretmen yakınlık davranışları ve okul doyumu düzeylerinin özel okul lehine daha yüksek olduğu görülmüştür. Okul doyumu düzeyinin algılanan öğrenci başarısına göre farklılaşıp farklılaşmadığı incelendiğinde, akademik başarısı yüksek olan öğrencilerin okul doyumu düzeylerinin, akademik başarısı düşük öğrencilerden daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin genel zorbalık eğiliminin çok düşük olduğu görülmüştür. Kız ve erkek öğrencilerin, genel akran zorbalığı düzeyleri arasında da anlamlı fark olduğu ve bu farkın erkek öğrenciler lehine olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin algılanan öğretmen yakınlık davranışları ile okul doyumu düzeyleri arasında anlamlı ve olumlu yönde bir ilişki tespit edilmiştir. Öğrencilerin algılanan öğretmen yakınlık davranışları ile genel akran zorbalığı düzeyleri arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Ayrıca öğrencilerin okul doyumu ile akran zorbalığı davranışları düzeyi arasında da negatif yönde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Araştırma bulguları ilgili literatür ışığında tartışılarak araştırmacılara ve uygulayıcılara önerilerde bulunulmuştur. -------------------- The purpose of the study is to determine perceived teacher closeness behavior levels and identify its relationship with school satisfaction and peer bullying. In this context, the present study also examines whether the students‘ perceived teacher closeness behaviors, school satisfaction and peer bullying levels differ according to gender, school type, teacher‘s experience and students‘ perceived success. The study group was comprised of 194 students who studied at state and private schools in Kadıköy, Ġstanbul in 2018-2019 academic year. 49,5% of the students were female while 50,5% of them were male. 47,9% of them were students at a private school and 52,1% were at a state school. Data collection tool of the study were a teacher form and three measurement tools. The study used Elementary School Level Teacher Closeness Scale which was developed by Geçer (2002) to determine the students‘ perceived teacher closeness behavior levels; Comprehensive School Satisfaction Scale which was developed by Tandolph, Kangas and Ruokamo (2009) and adapted into Turkish by Telef (2014) to determine their school satisfaction levels; and Bullying Tendency Scale which was developed by Dölek (2002) to determine their level of indicating/displaying bully behaviors. Analysis of the data consisted of calculating the mean and standard deviation of the students‘ perceived teacher closeness behaviors, school satisfaction and peer bullying scores. In order to examine whether there was a difference between the students‘ scores according to their gender and school type regarding teacher closeness behaviors, school satisfaction and peer bullying, independent samples t-test was conducted. Kruskal-Wallis test was conducted in order to determine whether there was a significant difference in their teacher closeness behaviors, school satisfaction and peer bullying scores according to their gender and school type. When significant difference occurred, post-hoc Mann-Whitney U test was conducted in order to identify which groups caused the significant difference. Also, Pearson product-moment correlation and Spearman‘s Rho correlation coefficient were calculated in order to examine the relationship between the students‘ teacher closeness behaviors, school satisfaction and peer bullying scores. The findings showed that the scores of the elementary school students‘ perceived teacher closeness behaviors were high. Perceived teacher closeness behaviors and school satisfaction scores differed significantly, favoring the private school. The results related to whether school satisfaction differed or not based on students‘ achievement showed that students with higher achievement hold higher school satisfaction compared to students with lower achievement. Students‘ general peer bullying behaviors were found to be considerably low. A significant difference was found between the peer bullying levels of the girls and the boys, favoring the boys. The results of the study revealed a positively significant relationship between the students‘ perceived teacher closeness behaviors and their school satisfaction levels. A negatively significant relationship was found between the students‘ perceived teacher closeness behaviors and general peer bullying. The results also displayed a negatively significant relationship between the students‘ school satisfaction and peer bullying levels. The results were discussed in light of related literature and suggestions were provided for researchers and implementers.