Feminist kadın temsili açısından Kadının Adı Yok filminin irdelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Radyo, Televizyon ve Sinema Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: NİHAN KOÇ

Danışman: FATİME NEŞE KAPLAN İLHAN

Özet:

Sinemanın önemli bir kültürel temsiller arenası olduğu bu bağlamda filmlerde üretilen temsillerin ise toplumsal gerçekliğin inşa edilmesinde ve toplumsal konular üzerinde ortak görüş oluşmasında etkin rol oynadığı kabul edilmektedir. Filmlerdeki temsillerin tasarlanmış kurgular olarak, ele alınan konu üzerine seyircilere bazı önermeler sunduğunu ve bunu seyirciyi konumlandırmak ve ona bir bakış açısı aşılamak yoluyla gerçekleştirdiği belirtilmektedir. Bununla birlikte, kültürel temsillerin seyircilerin düşünce ve davranışları üzerinde belirleyici bir rol aldığı da ileri sürülmektedir. Bu noktada, temsillerin sunduğu önermenin ve seyirciye aşılanan bakış açısının ne olduğu oldukça önem kazanmaktadır. Feminist eleştiri ise, sinemadaki temsilleri, erkek egemen ideolojinin yeniden üretimi ve pekiştirilmesi konusundaki rolü açısından ele almakta ve temsilleri cinsel ayrımcılık ile toplumda var olan eşitsizliklerin sürmesine yardımcı olmak açısından eleştirmektedir. Bu çalışmada, sinemadaki temsillerin, toplumun anlam haritasının oluşmasında etkin rol oynadığı savından yola çıkarak, 1980’li yıllar Türk sinemasının kadın filmlerinden kabul edilen “Kadının Adı Yok” filmi ve filmde yer alan feminist kadın temsili, feminist eleştirinin bakış açsısından incelenmiştir. Sonuç olarak ise filmin toplumun feminizm ve feminist algısı üzerindeki olası etkileri ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Kadının Adı Yok filmi geniş kitlelere ulaşarak, Türkiye’de feminizmin tartışma konusu haline gelmesini sağlamıştır. Ancak popüler feminist kültür ürünlerindeki temsiller, erkek egemen ideolojinin pekiştirilerek sürdürülmesine katkıda bulunan bir yapıya sahip olduğundan, film feminist eleştiri açısından olumsuz bir örnek ortaya koymuştur. Anahtar Kelimeler: Temsil, Feminist Film Eleştirisi, Türk Sinemasında Kadınların Sunumu, Popüler Feminizm, Kadının Adı Yok. ABSTRACT Cinema is a major medium of cultural representation. Hence, representations in films are considered to play a significant role in construction of social reality and formation of common grounds on social issues. Representations in films are designed constructs: hypotheses on the issue at hand are proposed to the audience in order to position the audience and provide them with a perspective. Moreover, cultural representations are claimed to be a major determinant on the thoughts and behavior of the audience. Therefore, the hypotheses proposed by the representations and the view point imposed on the audience are of significant importance. On the other hand, feminist critique approaches to the representations in cinema through their role on reproducing and establishing male-dominated ideology and criticizes these representations on the grounds of sustaining the existing inequalities in the society by sexual discrimination. In this study, on the basis that representations in cinema play an active role in the formation of the semantic map of the society, the film “Kadının Adı Yok”, a woman’s film of the 1980s Turkish cinema, and the feminist woman representation in the film are investigated in the view point of feminist critique. As a result, it is aimed to display the potential impact of the film on society’s perception on feminism and the feminist. “Kadının Adı Yok” reached a wide audience and put feminism up for debate in Turkey. However, representations in products of popular feminist culture comprise a structure that contributes to the continuity and reinforcement of the male-dominated ideology; hence the film exhibits a negative example in terms of feminist critique. Keywords: Representation, Feminist Film Critique, Representation of Women in Turkish Cinema, Popular Feminism, Kadının Adı Yok.