Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Firdes Ekinci Ünsal
Danışman: AZİZE NİLGÜN CANEL
Özet:Bu araştırmacının amacı, psikoloji ve eğitim literatüründe son yıllarda yerini alan ve gelişmekte olan aile okuryazarlığı kavramı ile ilişkili olarak, İngiltere’de yaşayan ve 3-7 yaşlarında çocuklara sahip Türkiye kökenli göçmen ebeveynlere yönelik bir aile okuryazarlığı farkındalık ölçeği geliştirmektir. Yapılan bu araştırmanın, bir ölçek geliştirme çalışması olmasının yanı sıra diğer önemli bir özelliği de hedefe yönelik olarak aile okuryazarlığı kavramını etraflıca ortaya koyabilmek üzere tarama modelinde bir çalışma yapılmış olmasıdır. Aile okuryazarlık farkındalık ölçeğinin geçerli ve güvenilir olup olmadığını belirlemek üzere öncelikle çeşitli kuramlar ışığında literatür taraması yapılarak 97 maddelik bir madde havuzu oluşturulmuştur. Ortaya çıkan bu maddelere yönelik uzman görüşü alınarak form yeniden düzenlenmiştir. Ardından 93 maddelik ölçek formu 3-7 yaş aralığında çocuğa sahip 309 ebeveyne uygulanmıştır. Buradan elde edilen veriler faktör analizine tabi tutularak faktör yükü değeri .30 ve daha yüksek olan test maddelerinin dışında kalan maddeler elenmiştir. Böylece Aile Okuryazarlığı Farkındalık Ölçeğinin 44 maddelik nihai formu elde edilmiştir. Ölçeğin güvenirliğine kanıt oluşturmak için Cronbach Alfa güvenirlik, Eşdeğer Yarılar Güvenirlik katsayılarına bakılmıştır. Son aşamada Aile okuryazarlığı farkındalık kavramına dair bulguları ortaya koymak üzere Demografik Bilgi Formu kullanılarak elde edilen veriler değişkenlerine göre karşılaştırılmıştır. Burada bağımsız örneklemler için t testi, Tek Yönlü Varyans analizi (ANOVA), Levene Testi kullanılarak analiz edilmiştir. Ölçeğin güvenirliği için, eşleştirilmiş yarılar güvenirliği de hesaplanmıştır. Yapılan ölçek geliştirme çalışması sonucunda, güvenilir ve geçerli olduğu saptanan bir Aile Okuryazarlığı Farkındalık ölçeği geliştirilmiştir. Ayrıca tarama çalışması kapsamında Aile Okuryazarlığı Farkındalık Ölçeğinden elde edilen puanlarla, çocuğun cinsiyeti, ebeveynin eğitim düzeyi, ailenin sosyo-ekonomik düzeyi, ebeveynin çalışma durumu, ailenin çocuk sayısı ve İngiltere’de yaşanılan süre gibi değişkenlerin ilişkisine bakılmıştır. Sonuç olarak bu araştırma ile geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı alana kazandırılmış, kavramın İngiltere’deki göçmen ailelerdeki durumu incelenmiştir. ÖZGEÇMİŞ i ÖNSÖZ iii ÖZET iv ABSTRACT vi İÇİNDEKİLER viii TABLOLAR LİSTESİ x ŞEKİL LİSTESİ xi KISALTMALAR LİSTESİ xii BÖLÜM I: GİRİŞ 1 1.1. Problem 1 1.2. Amaç 6 1.3. Önem 7 1.4. Sınırlılıklar 8 1.5. Sayıltılar 8 1.6. Tanımlar 9 BÖLÜM II: ALAN YAZIN 11 2.1. Aile Okuryazarlığına Genel Bir Bakış 11 2.2. Aile Okuryazarlığı ve Teorik Yaklaşımlar 15 2.2.1. Lev Vygotsky (1896-1934) ve Sosyo-kültürel Gelişim Teorisi 17 2.2.2. Urie Bronfenbrenner Ekolojik Sistem Teorisi (Aile Sistemleri Kuramı) 20 2.3. Aile Okuryazarlığı Çevresi (AOÇ) ve Boyutları 24 2.4.Türkiye Dışında Aile Okuryazarlığı ve Uygulamaları 32 2.4.1. Amerika’da Aile Okuryazarlığı 32 2.4.2. İngiltere’de Aile Okuryazarlığı 33 2.5. Türkiye’de Aile Okuryazarlığı ve Uygulamaları 35 2.6. Göç Olgusu ve İngiltere’de Yaşayan Türk Toplumu 37 2.6.1. Göç Olgusu 38 2.6.2. İngiltere’de Yaşayan Türk Toplumu 41 2.7. Göçmen Ailelerde Aile Okuryazarlığı 43 2.8. Aile Okuryazarlığı Gözlem ve Araçları 46 2.8.1. The Familia Inventory (Aile Envanteri) 47 2.8.2. Observation for Measurement of the Environment: HOME (Ev Ortamı Gözlem Ölçeği) 48 2.8.3. Çocuğun Ev Çevresindeki Dil ve Okuryazarlık Gözlemi (Child Home Environmental Language and Literacy Observation: CHELLO) 49 2.8.4. Aile Okuryazarlığı Ölçeği (Türkçe Uyarlama) 50 2.8.5. Aile Okuryazarlığı Ölçeği Geçerlik Güvenirlik Çalışması 50 BÖLÜM III: YÖNTEM 51 3.1. Araştırmanın Modeli 51 3.1.1. Literatür Tarama 52 3.1.2. Madde Havuzunun Oluşturulması 52 3.1.3. Uzman Görüşü 53 3.1.4. Formun Geliştirilmesi Maddelerin Düzenlenmesi 53 3.1.5. Pilot Uygulama 53 3.1.6. Verilerin Analizi 54 3.1.7. Nihai Ölçek Formu 54 3.2. Çalışma Grubu 54 3.3. Veri Toplama Araçları 55 3.3.1. Demografik Bilgi Formu 55 3.3.2. Aile Okuryazarlığı Farkındalık Ölçeği 55 3.4. Verilerin Çözümlenmesi 55 BÖLÜM IV: BULGULAR 56 4.1. Ölçeğin Yapı Geçerliği 56 4.2. Ölçeğin Güvenirliği 62 4.3. AOFÖ ile Demografik Değişkenlerin İlişkisi 62 BÖLÜM V: SONUÇ 67 5.1. Yargı 67 5.2. Tartışma 67 5.2.1. Aile Okuryazarlığı Farkındalık Ölçeğinin (AOFÖ) Geçerliliğine İlişkin Bulguların Tartışılması 67 5.2.2. AOFÖ’nin Güvenirliğine İlişkin Bulguların Tartışılması 68 5.2.3. AOFÖ’nin Demografik Değişkenler Açısından Tartışılması 68 5.3. Öneriler 74 5.3.1. Araştırmacılara Öneriler 74 5.3.2. Uygulamacılara Öneriler 75 KAYNAKÇA 76 EKLER 81 -------------------- The aim of this research is to develop a scale development study which has appeared in both the education and psychology literatures in the recent years, this scale will analyse parents from Turkish-origin backgrounds who have children aged between 3-7 years old. In addition to developing a literacy scale, this research also aims to work towards building a descriptive model to correctly aid in development of this family literacy scale. In order to decide and ensure the reliability and the accuracy of the family-literacy scale, various literature sources were analysed and a 97 clause item pool was developed. After receiving expert opinion/feedback, questions were reanalysed and restructured. 309 parents with children aged between 3-7 years old took part in this 93 clause scale-questionnaire. The obtained results were omitted with a correlation quotient of alpha if item deleted, below 0.30 as a result of this analysis. As a result, the final version of the family literacy scale was finalised with a 44 clause questionnaire. In order to ensure the reliability and the consistency of the scale, Cronbach Alpha, equivalent semi reliability, method has been researched and applied. In the final stage, participants were ask to fill in demographics forms which were then used to compare the variables from the family literacy scale. In this case, reliability of the scale was analyzed by using t test, One Way Analysis of Variance (ANOVA) and Levene Test for independent samples, and semi equivalent reliability was calculated. During the descriptive process in development of the family literacy scale, all aspects like the gender of the child, education level of the parents, family’s socio-economic background, parent’s profession, number of children in the family and the number of years the family resided in England have been taken into consideration. In conclusion, a family literacy scale has been successfully developed and the concept has been examined and analysed on migrant families in England.