Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ALİYE SÖNMEZ
Danışman: MÜNEVVER ÇETİN
Özet:İLK ve ORTAOKULLARDAKİ ÖĞRETMENLERİN BENLİK SAYGILARININ MESLEKİ TÜKENMİŞLİĞE ETKİSİNİN İNCELENMESİ Toplumu oluşturan bireylerin kendisi ve çevresi ile barışık, etkin ve üretken bir kişi olarak eğitilmesinde, önemli bir rol model ve kılavuz olan öğretmenlerin, benlik saygılarının ve sahip oldukları benlik saygılarının mesleki tükenmişliğe etkisinin incelenmesi, öğretmen öğrenci etkileşiminin verimliliği açısından önemle üzerinde durulması gereken bir konudur. Bu araştırmayla, ilk ve ortaokullardaki öğretmenlerin benlik saygılarının mesleki tükenmişliğe etkisinibelirlemek amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini Isparta il merkezi ve Eğirdir ilçesindebulunan135 ilköğretim okulu (79 ilkokul ve 56 ortaokul) oluşturmaktadır. Isparta’da, tesadüfi örnekleme yoluyla seçilen 32 ilköğretim (ilkokul ve ortaokul) okulunda çalışan 496 adet öğretmen evrenin örneklemini ifade etmektedir. Bu araştırmada ilk ve ortaokul öğretmenlerinin demografik bilgilerini veren, Kişisel Bilgi Formu (KBF);ilk ve ortaokul öğretmenlerinin benlik saygılarını ölçen Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği (RBS) ve ilk ve ortaokul öğretmenlerinin mesleki tükenmişliği hakkında bilgi veren Maslach Tükenmişlik Envanteri (MTE) kullanılmıştır. Veri toplama araçları ile öğretmenlerden elde edilen verilerin SPSS paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Öğretmenlerin benlik saygıları ile tükenmişlikleri arasındaki ilişki basit regresyon tekniği ile sınanmıştır.Öğretmenlere ait yaş, branş, kıdem, medeni durum ve mezuniyet derecesi değişkenlerinin benlik saygısı puanları ve tükenmişlik puanlarında farklılığını sınamak için, ‘tek yönlü varyansanalizi anova’, cinsiyet değişkeninin farklılığını sınamak için bağımsız gruplar ‘t testi’ kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, öğretmenlerin benlik saygılarının yüksek olması duygusal tükenmeyi azaltmaktadır. Öğretmenlerin benlik saygılarının yüksek olması kişisel başarıyı artırmaktadır. Öğretmenlerin benlik saygılarının yüksek olması duyarsızlaşmayı azaltmaktadır. Cinsiyet, yaş, branş, kıdem, medeni durum, mezuniyet derecesi değişkeni, benlik saygısına ilişkin puanlarda bir farklılık oluşturmamıştır. Cinsiyet, duygusal tükenmişlik ve duyarsızlaşma alt boyutundaki puanlarda anlamlı bir farklılık oluşturmamıştır.Cinsiyet, kişisel başarı değişkeninde erkek öğretmenlerin lehine anlamlı bir farklılık oluşturmuştur. Yaş, duygusal tükenmişlik, kişisel başarı, duyarsızlaşma alt boyutundaki anlamlı farklılık oluşmamıştır. Branş, öğretmenlerin tükenmişliklerini etkileyen bir faktör değildir. Kıdem, öğretmenlerin kişisel başarılarını, duygusal tükenmişlik ve duyarsızlaşma düzeylerini etkileyen bir faktör değildir.Medeni durum değişkeni, tükenmişliğin alt boyutlarının hiçbirinde anlamlı farklılık oluşturmamıştır. Mezuniyet derecesi değişkeni, tükenmişliğin alt boyutlarının hiçbirinde anlamlı farklılık oluşturmamıştır. Anahtar Kelimeler: Benlik Saygısı, Mesleki Tükenmişlik, Rosenberg Benlik Saygsı Ölçeği, Maslach Tükenmişlik Envanteri. ABSTRACT THE EFFECTS OF ELEMANTARY AND SECONDARY SCHOOLS TEACHERS’ SELF ESTEEM ON BURNOUT In this century, living conditions are getting more complex due to changing technological development in our surrounding environment. In these environments teachers stand as a best model in the education of youth for tuition so as to they can produce efficiently. In order to increase teachers’ motivation, ‘self-esteem’ and ‘burn out’ subject must be analyzed. In this study, the purpose was to explore the relationship between self-esteem and burn out of elementary school teachers. The following questions were explored: Is there any meaningful relationship between self-esteem and burn out in elementary school teachers? Do the teachers who have high self-esteem endure less burnout? Is there any meaningful relationship between self-esteem and social status including gender, age, occupational branch, service year, marital status, post education? Is there any meaningful relationship between burn out and social status including gender, age, occupational branch, service year, marital status, post education? Do the teachers who have high self-esteem have high success and less emotional burn out in a meaningful relation? The research space is the official and special elementary school teachers of Isparta province during 2011-2012 educational season. From randomized schools 496 teachers are the examples of this research. There are 3 scales in this research. Self information form, Rosenberg Self-Esteem Scale, Maslach Burnout Inventory. SPSS program, regression technic for the relation between self-esteem and burnout, ‘single direction variants analyze anova’ for demographic variables and ‘t test’ for the independent variables. There is a meaningful relation between high self-esteem and less burnout in elementary school teachers. Key words: Self-esteem, Burn out, Rosenberg Self-esteem Scale, Maslach Burnout Inventroy.