Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ŞEYMA TAŞKAN
Danışman: BARIŞ ÇALLI
Özet:TÜRKİYE'DE TEHLİKELİ ATIK OLUŞUMU VE BERTARAFI 2010 yılı beyanlarına göre Türkiye’de oluşan tehlikeli atık miktarı, “Madenlerin aranması, çıkarılması, işletilmesi, fiziki ve kimyasal işleme tabi tutulması sırasında ortaya çıkan atıklar” hariç 810.966 ton olarak hesaplanmıştır.Tehlikeli atıkların %98,5’i (799.042 ton) tehlikeli atık üretimi 1000 ton/yıl’dan fazla olan 34 ilden, %1,5’i (11.924 ton) tehlikeli atık üretimi çok az olan 47 ilden kaynaklanmaktadır. 2010 yılında en fazla tehlikeli atık üretilen iller, İzmir, Kocaeli, Manisa, Hatay ve İstanbul olmuştur. En az tehlikeli atık beyanında bulunulan iller ise; Ağrı, Bayburt ve Muş illeridir. Beyan edilen başlıca tehlikeli atıklar; demir ve çelik endüstrisinden kaynaklanan gazların arıtımı sonucu oluşan katı atıklar, tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ambalajlar, metal ve plastiklerin fiziki ve mekanik yüzey işlemlerinden kaynaklanan öğütme parçaları, petrol rafinasyon işlemlerinden kaynaklanan çamurlardır. NACE sınıflandırmasına göre 2010 yılında Türkiye’deki tehlikeli atıkların büyük bir kısmı; imalat (674.598ton), su temini, kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme faaliyetleri, madencilik ve taş ocakçılığı, toptan ve perakende ticaret; motorlu taşıtların ve motosikletlerin onarımı, ulaştırma ve depolama faaliyetlerinden kaynaklanmıştır. Tehlikeli atıkları en uygun şekilde bertaraf etmek için uygulanması gereken yöntemler,ilgili literatür incelenerek belirlenmiştir. Bu inceleme sonucunda, 2010 yılında Türkiye’de oluşan tehlikeli atıkların %89’unun geri kazanılabilir nitelikte olduğu, %40’ının çimento fabrikalarında ve %83’ünün tehlikeli atık yakma tesislerinde yakılarak, %56’sının ise düzenli depolama ile bertaraf edilebileceği tespit edilmiştir. Verilen yüzdelerin toplamının %100’den fazla olması, bazı tehlikeli atıkların birden fazla yöntem ile bertaraf edilebiliyor olmasından kaynaklanmaktadır. ABSTRACT THE FORMATION OF HAZARDOUS WASTE AND DISPOSAL IN TURKEY The total amount of hazardous wastes (HWs) generated in Turkey in 2010 was estimated as 810.966 tons excluding “the waste products from the mineral exploration, extraction, processing, physical and chemical treatments”. 98.5% (799.042 ton) of the HWs was resulted from 34 cities having HW generation more than 1000 tons/year and 1.5% (11.924 ton) from 47 cities having very small HW generation. The major HW generating cities in 2010 were İzmir, Kocaeli, Manisa, Hatay and İstanbul. The lowest HW generating cities were Agri, Bayburt and Mus. The main types of HWs declared in 2010 were wastes from the treatment of iron and steel industry gases containing dangerous substances, packaging containing residues of or contaminated by dangerous substances, grinding materials containing dangerous substances from shaping and physical and mechanical surface treatment of metals and plastics and sludges from petroleum refining. According to NACE classification, most of the HWs generated in Turkey in 2010 arose from manufacturing, water supply, sewerage, waste management and remediation, mining and quarrying, wholesale and retail trade, repair of motor vehicles and motorcycles, and transportation and storage activities. The appropriate methods for the management of HWs were described by the extensive literature search. According to this survey, it was concluded that 89% of the HWs are recoverable, in addition, 40% and 83% of the HWs can be incinerated in cement kilns and HW incineration plants, respectively and 56% can be disposed of in landfills. The reason that the sum of the percentages is higher than 100 is because there are more than one appropriate method for the management of some types of HWs.