Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Sevda Çetin
Danışman: MUSTAFA ÇAKIR
Özet:Ders kitapları öğrenme ve öğretme sürecinin en temel materyalidir. Öğrenci ve öğretmenler tarafından en kolay ulaşılabilen kaynak olarak ders kitaplarının gerekli ve yeterli niteliklere sahip olması önemlidir. Ders kitapları, programda belirtilen kazanımları edindirmede önemli bir işleve sahiptir. Bu nedenle ders kitaplarının, öğrencileri araştırmaya yönlendirmek, doğru ve güncel bilgiler vermek, konuyu ilgili görsel materyallerle zenginleştirmek, öğrencilerin belirtilen kazanımlara ne ölçüde ulaştığının belirlenmesinde kullanılacak ölçme- değerlendirme bölümlerine yer vermek gibi niteliklere sahip olması gerekmektedir. Bu çalışmada 2007 Biyoloji öğretim programı ışığında hazırlanan 9., 10.,11. ve 12. sınıf ders kitaplarına yansıyan ölçme değerlendirme anlayışı incelenmiştir. Yeni Biyoloji öğretim programında yer alan ölçme değerlendirme anlayışının lise biyoloji ders kitaplarına yansımasının ne düzeyde olduğu sorusuna cevap verebilmek için yeni biyoloji öğretim programında adı geçen tekniklerin ders kitaplarındaki kullanım sıklıkları sayılmış ve ilk kez kullanılan bazı tekniklerin sahip olması gereken özellikleri taşıyıp taşımadığını araştırılmıştır. Elde edilen veriler yeni öğretim programında benimsenen ve üzerinde daha çok vurgu yapılan noktalar ışığında tartışılarak yorumlanmıştır. 2007 Biyoloji öğretim programına uygun olarak Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığınca belirlenen bir komisyon tarafından yazılan ders kitapları bu çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır. Seçilen bütün kitaplardaki etkinlik içi, konu sonu değerlendirme ve ünite değerlendirme bölümlerinde yer alan teknikler incelenmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış ve nitel veri toplama yöntemlerinden biri olan doküman incelemesine başvurulmuştur. Birinci araştırma sorusuna cevap verebilmek amacıyla, programda adı geçen her bir ölçme tekniğinin her bir ders kitabında, üniteler bazında ve toplamda kaç kez kullanıldığı sayılmıştır. İkinci araştırma sorusunda yeni öğretim programında ilk kez yer almış olan ve ders kitaplarında kullanılan bazı teknikler sahip olması gereken özelliklere göre tek tek incelenmiş ve bu bağlamda tekniklerin sahip olması gereken özellikleri taşıyıp taşımadığı tespit edilmiştir. Bunun için ilgili tekniklere ilişkin literatürde yapılmış araştırmalara ve uzman akademisyenlerin görüşlerine başvurularak ilgili tekniklerin her birine ilişkin sahip olması gereken özelliklere göre değerlendirme ölçekleri geliştirilmiştir. Bu geliştirilen ölçeklere göre de ders kitaplarında yer alan ilgili bütün teknikler incelenerek değerlendirilmiştir. Sonuç olarak geleneksel tekniklerin alternatif tekniklere göre ağırlığı daha fazla hissedilmektedir. 2007 öğretim programında bu tekniklerin dengeli kullanılmasına vurgu yapılmışken böyle bir sonucun ortaya çıkmış olması; ders kitaplarının henüz ilk basımlarının olmaları, bu tekniklerin fazla bilinmemesi, yeni ölçme tekniklerine ilişkin kitap hazırlayıcılarına rehberlik edecek yeterli kaynakların olmaması gibi nedenlerle açıklanabilir. Anahtar Kelimeler: Alternatif ölçme ve değerlendirme, Biyoloji ders kitapları ABSTRACT Texbooks are the fundemental materials of the teaching and learning process. Having and reflecting essential and sufficient qualities are crucial for the textbooks due to the fact that they are the most easiest available resource for the teachers and the students. Textbooks have special functions to have students acquire the educational attainments defined in the national curriculum. Therefore, textbooks need to require some qualities such as; leading the students to surveying, giving the true and current information, enriching the subject with the visuals, including the assessment and evaluation sections to show to what extent the students could reach to the educational attainments. The primary goal of this study was to reveal if high school 9th, 10th, 11th, and 12th grade biology textbooks published by the Turkish Ministry of National Education reflect the understandings and approaches of measurement and evaluation that was described and recommended by the recently revised national biology curriculum. Alignment between textbooks and the curriculum was examined in terms of measurement and evaluation content and practices. The research question was “to what extent educational measurement and evaluation concepts which were defined and recommended in the 2007 national biology curriculum were reflected in biology textbooks”. The frequencies of use of the techniques which were mentioned in the 2007 biology teaching cirriculum were counted and tabulated. Evaluation sections were analyzed in order to see if they were prepared and presented adequately. The 9th, 10th, 11th, and 12th grade biology textbooks which were prepared in accordance with recently revised biology curriculum by a commision which was appointed by the Board of Education and Discipline Department constitutes the samples. All the techniques which were included in the sections of activities, final evaluation of subjects and unit evaluations were investigated. Qualitative research techniques were employed in this study as document and content analysis was used. In order to respond to the first research question, each stated measurement technique in the program was counted on the basis of units used at each textbook and the total number of usage. At the second research question the techniques which took place at the new teaching program for the first time and which were used in the textbooks were observed one by one depending on the required qualities. As a result it was determined whether these techniques have required qualities. Related literature was used and must-have features were identified in order to develop rating scales for each type of assessment practices. Results of the study showed that traditional assessment practices used more often than the alternative assessment techniques. Despite the emphasis on the balanced use of these techniques at the 2007 national curriculum. Results are not suprising since the textbook develepment process was not only time limited but also failed to include adequate resources such as educational assessment experts who are qualified about alternative assessment practices. Key Words: Alternative assessment and evaluation, Biology textbooks