Gelir dağılımında adaletin sağlanmasında vergi politikaları: Türkiye ve bazı OECD ülkeleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Maliye Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SEDA AKÇA

Danışman: Gülay Yılmaz

Özet:

Gelir dağılımı, tarih boyunca önemini koruyan ve gerek gelişmiş gerek gelişmekte olan ülkelerin sürekli gündeminde yer alan bir konu olmuştur. Bir ülkede toplumsal refahın ve sosyal barışın sağlanması adil bir gelir dağılımının varlığına bağlıdır. Gelirin birincil dağılımı toplum açısından adil olmadığından devletin yeniden dağılım politikaları ile gelir dağılımına müdahalede bulunması beklenmektedir. Devletin gelir dağılımına müdahale etmeye yönelik kullandığı başlıca iki araç vardır. Bu araçlar kamu harcamaları ve vergilerdir. Bu çalışmada sadece vergi politikalarının gelir dağılımı üzerindeki etkisi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda vergi ve transfer sonrası Gini katsayıları esas alınarak Türkiye dâhil 5 OECD ülkesi seçilmiştir. Türkiye ve seçilen ülkelerde vergi yapısını ortaya koymak bakımından gelir, servet ile mal ve hizmet üzerinden alınan vergilerin 1980-2017 yılları arasındaki gelişimleri incelenmiştir. Ayrıca literatürde gelir dağılımını iyileştirici etkisi olduğu kabul edilen artan oranlılık, en az geçim indirimi, ayırma ilkesi gibi uygulamalar söz konusu ülkeler bakımından incelenmiştir. Sonuç olarak, çalışmada ele alınan ülkelerin vergi ve transfer öncesi ile sonrası Gini katsayıları karşılaştırılarak vergi politikası uygulamalarının gelir eşitsizliğini gidermedeki gücü belirlenmeye çalışılmıştır. -------------------- Income distribution has been an issue on the agenda of both developed and developing countries, which has maintained its importance throughout history. Ensuring social welfare and social peace in a country depends on the existence of a fair income distribution. Since the primary income distribution is not fair for the society, the state should interfere with economy by using redistribution policies. There are two main instruments used by the state to intervene in income distribution. These tools are public expenditures and taxes. In this study, only the effect of tax policies on income distribution is tried to be revealed. In this context, five OECD countries including Turkey, were selected on the basis of the Gini coefficient after taxes and transfers. To reveal the structure of tax in the selected countries and Turkey, development of tax on income, property and goods and services between 1980-2017 were examined. In addition, applications such as progressivity, minimum living allowance, the discrimination principle, which are considered to have a positive effect on income distribution in the literature, have been examined for these countries. To sum up, this study aims to determine the power of tax policy implementations to eliminate income inequality by comparing Gini coefficients of the selected countries before and after tax and transfer.