Tarsus Çayı Havzası’ında coğrafi potansiyelin eğitim öğretim faaliyetlerinin planlanması üzerine etkileri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2006

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Vahide döşlü Bozdağ

Danışman: MEHMET ÜNLÜ

Özet:

Bu araştırma, Tarsus Çayı Havzası’ndaki fiziki, beşeri ve iktisadi yapıyı coğrafi açıdan ortaya koyma ve bu özelliklerin sahadaki eğitim-öğretim faaliyetleri ve planlanması üzerine etkilerini açıklama amacıyla yapılmıştır. Tarsus Çayı Havzası ülkemizin güneyinde, Akdeniz Bölgesinin Adana bölümü içerisinde yer alır. 2050 km²lik bir alanı kapsayan yörede 2 ilçe merkezi (Tarsus, Çamlıyayla), 6 kasaba (Atalar, Bahşiş, Huzurkent, Yeşiltepe, Gülek, Sebil) ve 86 köy yerleşmesi ile bu daimi yerleşmelere bağlı bir çok mahalle bulunmaktadır. Araştırma sahasında Akdeniz iklimi özellikleri görülmektedir. Yeryüzü şekillerini havzanın güneyinde mümbit ovalar oluştururken, kuzeyine doğru engebeliliği artmaktadır. Bu durum araştırma sahasını iklim, ulaşım, nüfus, tarım arazilerinin dağılışı gibi bir çok bakımdan etkilerken, havza içerisindeki nüfusun sosyo-ekonomik yapısında da önemli farklılıkların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Araştırmada öğretmenlerin yaşadıkları coğrafi çevre ile eğitim-öğretim faaliyetleri hakkındaki görüşlerine yer verilmiştir. Öğrencilerin coğrafi kavramlarla ilgili algıları, coğrafya öğretiminden beklentileri, yaşadıkları yöredeki coğrafi olay ve zenginlikleri fark edebilme durumları, elverişsiz hava şartları, yeryüzü şekilleri, velilerinin mesleği, coğrafya derslerinde kullanılan araç-gereçler vb. özelliklerin sahanın coğrafyasından ne yönde etkilendiği üzerinde durulmuştur. Bununla birlikte sahanın coğrafyasının eğitim-öğretim faaliyetlerinden etkilenme durumu ile bunların öğrencilerin kişisel özellikleri (cinsiyet, sınıf seviyesi, okul) arasındaki ilişkisine bakılmıştır.Bu araştırma, Tarsus ve Çamlıyayla ilçelerinde yer alan resmi devlet okullarında okuyan 300 kişilik 9. ve 10. sınıf öğrenci grubuyla sınırlandırılmıştır. Araştırma sahası, amacına ve konusuna bağlı olarak bölgesel coğrafya metodu ile etüt edilmiştir. Amaca ve konuya uygun olarak nicel araştırma tekniklerinden anket ve mülakat, nitel araştırma tekniklerinden gözlem tekniği kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS paket programıyla yapılmıştır. Frekans ve yüzde hesaplarının dışında, coğrafya düşüncesi ile cinsiyet, sınıf ve okul değişkenleri arasındaki ilişkileri sınamak amacıyla KiKare (x²) testi yapılmıştır. Sonuçlar tablolar haline getirilerek yorumlanmıştır. Bulgular sonucunda öğrencilerin coğrafi algı düzeyleri, coğrafyanın eğitim-öğretim faaliyetlerine etkisi tespit edilmiştir. Öğrencilerin anket sorularına verdikleri cevaplarda istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar ortaya çıkmıştır. Farklılıkların 10. sınıf öğrencileri ve Mustafa Kemal Anadolu Lisesi öğrencileri lehine olduğu görülmüştür. Bu farklılık yaşanılan çevrenin özelliklerinden ve bilgi faktöründen kaynaklanmaktadır. Araştırmamızdan elde edilen en önemli sonuç iklim, toprak, yeryüzü şekilleri, tarım, sanayi, ulaşım ve benzeri coğrafi özelliklerin eğitim-öğretim faaliyetlerini etkilediğidir. Eğitim-öğretim faaliyetleri ve coğrafi bilgi ise coğrafi özelliklerin değerlendirilmesinde belirleyici rol oynamaktadır. ABSTRACT That research has been made to tell the physical, antropological and economical characteristic in Tarsus Creek Basin according to geographical vision and to explain the effects of these characteristics on education programme and planning. Tarsus Creek Basin lie on the South of our country in the Adana Area of the Mediterraneon Region. In this neighbourhood which has 2050 km² superficies, there are two distric centrums (Tarsus, Çamlıyayla), six towns (Atalar, Bahşiş, Huzurkent, Yeşiltepe, Gülek, Sebil) and eightysix village locations and a lot of querters connected to these permanent locations. İn the search area, characteristics of Mediterranean Sea Climate are seen. While relief factors are formed by fertile plans in the south of the Basin, The accident is increased towards the north of the Basin. While this situation is affecting the research area by the respect of climate, transportation, population, sproad of agricaltural territor etc. It causes to differences in socio-economocical activities on population in the Basin. In the research, teacher’s opinions about the environment that they live and the education and teaching activities were explained. Some chracteristics; students perseptions about geographical consepts, their expectations from geography teaching, their realization of geographical situations and wealth in their neighbourhood that they live, inconvenient weather situations, relief factors, jobs of parents, equipments that are used in the geography lessons, etc. were considered how they are effected from the area’s geography. However; relations, between the effections situations of area’s geography from education-teaching activities and students personel characteristics (sex, level of claas, school) were examined. This research was limited to three hundred students from 9. and 10. class who are are attending to formal state school in Tarsus and Çamlıyayla. Research area is determined according to the regional geographical method. At the research, observation which is a qualitative research technique, interview and questionnaire which is a quantitative technique are used. Analysis of data is made with SPSS packet program. Aport from frequency and precentages calculations Key square test (x2) is applied in order to examine the relations between geographical thought and sex, class level and school variables. Results are interpreted as tables. By the help of the findings, students’ geographical perceptions levels and the effects of geography on education-teaching activities were determined. İn the answers that are given to the questionnaire by the students, some meaningful differences on the view of statistics have been found. These differences are in favour of tenth class students and the students of Mustafa Kemal Anatolion High School. This differences is arisen from characteristics of the environment that are lived and factor of knowledge. The most important result in our research is that climate, soil, relief factors, agricalture, transportation, industry and some other geographical characteristics effect the education and teaching activities. Also, education-teaching activities and geographical knowledge play a large part in evoluation of geographical charateristics.