Çeşitli Ülkelerdeki Sınıf Öğretmenlerinin Temel Özlük Haklarının Karşılaştırılarak Bu Haklara İlişkin Türkiye’deki Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Temel Eğitim Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HAVA BAYDAR

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Gönül Sakız

Eş Danışman: Zeliha Nurdan Baysal

Özet:

Devlet görevlilerinin, yasaların öngördüğü koşul ve biçimlere bağlı olan hakları özlük hakkı olarak adlandırılmaktadır. Bir ülkenin geleceğinin inşasında oldukça önemli bir yeri olan öğretmenlerin sahip oldukları hakların geliştirilmesi eğitime çok boyutlu değer katmaktadır. Öğretmenlerin mesleğine saygınlığını arttırarak toplum nezdinde hak ettiği konuma ulaşması, öğretmenlerin sosyal ve ekonomik açıdan kalkınmış olması eğitimde verimliliği doğrudan etkilemektedir. Bu araştırmanın amacı; Almanya, İngiltere, Singapur, Avustralya ve Japonya’daki sınıf öğretmenlerinin sahip oldukları temel özlük haklarının Türkiye ile karşılaştırılarak Türkiye’deki sınıf öğretmenlerinin temel özlük haklarına ilişkin görüşlerini ortaya koymaktır. Araştırmanın alt amaçları seçili ülkelerdeki sınıf öğretmenlerinin temel özlük haklarını incelemek, seçili ülkelerdeki sınıf öğretmenlerinin emel özlük hakları arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları karşılaştırmak ve Türkiye’deki sınıf öğretmenlerinin kendi özlük haklarına ilişkin görüş ve önerilerini incelemektir. Çalışmada, Avrupa’da eğitimde başarılı bir grafik çizen Almanya, Avrupa Birliğinin en güçlü ülkelerinden biri olan İngiltere, PISA sınavlarındaki istikrarlı başarısından dolayı Singapur ve Avustralya ve hem eğitimdeki başarısı hem de dünyanın en köklü eğitim sistemlerinden birine sahip olması nedeniyle Japonya seçilmiştir. Seçili ülkelerde ve Türkiye’deki sınıf öğretmenlerinin temel özlük hakları karşılaştırılırken ve Türkiye’deki sınıf öğretmenlerinin sahip oldukları özlük haklarına ilişkin görüşleri incelenirken aynı haklar üzerinde durulmuştur. Söz konusu bu haklar; öğretmenlerin çalışma koşullarına, yer değiştirmelerine, terfi ve ilerlemelerine, maaşları ve ek ödemelerine, izin ve tatillerine, işten çıkarma ve disiplin cezalarına ve emeklilik durumlarına ilişkin haklardır. Araştırma sürecinde 2016-2017 eğitim-öğretim yılında İstanbul ili Kartal, Sultanbeyli ve Pendik ilçelerinde görev yapan sınıf öğretmenlerinin özlük haklarına ilişkin görüşlerini almak için yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak görüşmeler yapılmıştır. Bu araştırmada seçili ülkelerdeki ve Türkiye’deki sınıf öğretmenlerinin temel özlük hakları arasındaki benzer ve farklı uygulamalar tespit edilmiş ve karşılaştırmalı eğitim yaklaşımlarından yatay ve dikey yaklaşımlar benimsenerek mevcut durum ortaya II konmuştur. Araştırmanın bu niteliği nedeni ile benzer araştırmalara katkı sağlayacağı umulmaktadır. Ayrıca Milli Eğitim Bakanlığının eğitimde başarıyı yükseltmek adına uygulayacağı, öğretmenlerin motivasyonlarını artırmayı hedefleyen özlük haklarını iyileştirmeye yönelik atılacak adımlara katkıda bulunacağı düşünülmektedir. Elde edilen bulgulara göre; Türkiye’de sınıf öğretmenlerinin çalışma koşullarında bir iyileşme olduğu tespit edilmiştir. Diğer taraftan, özellikle büyük şehirlerde sınıf mevcutlarının fazla olduğu, öğretmenlerin başlangıç maaşlarının OECD ortalamasına yakın olduğu ancak tecrübeye bağlı maaş artışının oldukça düşük olduğu, sınıf öğretmenlerinin kariyer gelişimi ile ilgili var olan uygulamaların diğer ülkelerle karşılaştırıldığında eksik ve yetersiz görüldüğü, sınıf öğretmenlerinin yer değiştirmelerinin diğer branşlara kıyasla oldukça zor olduğu ve öğretmenlerin emeklilik haklarının diğer ülkelere oranla yetersiz olarak görüldüğü tespit edilmiştir. -------------------- The rights of state officials, depending on the conditions and forms prescribed by the laws, are called the right of personal rights. Developing the rights of teachers who have a very important place in the construction of a country's future adds multidimensional value to education. The fact that teachers increase their dignity to the profession and reach their deserved position in the society and the social and economic development of the teachers directly affect the productivity in education. The purpose of this research; to compare the basic personal rights of teachers in Germany, UK, Singapore, Australia and Japan with the personal rigts of tecahes in Turkey and to put forward some views on the fundamental personal rights of teachers in Turkey. One of the sub-objectives of the study are to examine the basic rights of the class teachers in selected countries, to compare the similarities and differences between the personal rights of the class teachers in the selected countries and to to review opinions and suggestions on the personal rights of teachers in Turkey. In this study, Germany, Singapore, England and Australia have been chosen because Germany which has a successful graph in education in Europe, England that is one of the strongest countries in the European Union, Singapore as of its stable success in the PISA exams, and Australia because of its success in education as well as having one of the most well-established education systems in the world. When comparing the basic personal rights with the opinions regarding the rights of classroom teachers in Turkey, we have focused on examining the same rights. These rights; These are the rights of teachers regarding working conditions, displacement, promotion and progress, salaries and additional payments, permits and holidays, dismissal and disciplinary penalties and retirement status. During the research period, interviews were conducted with semi-structured interview form in order to get opinions about the personal rights of the primary school teachers working in Kartal, Sultanbeyli and Pendik districts of İstanbul province during the 2016-2017 academic year. Similarities and differences between selected applications in basic personal rights of countries and classroom teachers in Turkey have been identified and the horizontal and vertical approaches in comparative education approach adopted in this study IV demonstrated the current situation. It is hoped that this research will contribute to similar researches due to this quality. In addition, it is thought that the Ministry of National Education will implement it in order to increase the success in education, and it will contribute to the steps to be taken to improve the personal rights of teachers aiming to increase their motivation. According to the findings; of teachers in Turkey it has been found to be an improvement in working conditions. On the other hand, especially in big cities, there are more in classes, teachers' initial salaries are close to the OECD average, but experience-related salary increase is quite low. It was found to be quite difficult compared to other countries