Türkiye ile bazı OECD ülkelerinde sağlık sistemleri ve karşılaştırması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu, Finans-Bankacılık ve Sigortacılık Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AYGÜL KAYA

Danışman: YAŞAR KABATAŞ

Özet:

Sosyal güvenlik, Uluslararası Çalışma Örgütü’nün sıraladığı iş kazası, meslek hastalıkları, hastalık, analık, yaşlılık, malullük, ölüm, işsizlik ve aile yükleri olarak sayılan dokuz sosyal riske karşı, kişilerin güvenliklerinin sağlanması olarak tanımlanmıştır. Sosyal riskler arasında yer alan “hastalık” durumunda, kişiler çalışamamaktan dolayı gelir kaybına uğramışlar, hastalıklarının tedavisi için de gider artışlarına katlanmışlardır. “Hastalık” riskinin iktisadi etkisi bir yana diğer yandan ise sağlık hakkı kavramı da sosyal güvenlik için de hastalık riskinin önemini artırmıştır. Sağlık hakkı temel insan haklarının başında gelen yaşam hakkının bir parçası olmuştur. Bireylerin sağlık düzeylerinin iyi olması, sağlık hizmetlerinin iyi verilmesine bağlı sayılmıştır. Sosyal refah ve ekonomik üretkenlik için, iyi bir sağlık düzeyine sahip bireylerden oluşan bir toplum önemli bir faktör kabul edilmiştir. Sağlık hizmetlerinin nasıl verildiği bizi sağlık sistemlerini incelemeye götürmüştür. Dünyadaki sağlık sistemleri sınıflandırıldığında, üç temel sistemle karşılaşılmıştır. Bunlar, Almanya’nın öncülüğünü yaptığı “Bismarc Modeli”, İngiltere’nin öncülüğünü yaptığı “Beveridge Modeli” ve Amerika’nın öncülüğünü yaptığı “Liberal Model” sağlık sistemleridir. Ülkemizin de içinde yer aldığı OECD ülkelerinden bu ülkelerle sağlık sisteminde yerelleşmenin görüldüğü İsveç ve kendine has özelliklere sahip Japonya sağlık sistemleri açısından incelenmiştir. Araştırmamıza 2010 yılında eklenen OECD ülkeleri dâhil edilmemiştir. Bu nedenle OECD ortalaması olarak 30 ülkeye ait verilerin ortalaması alınmıştır. Bu çalışmada farklı sağlık sistemlerine sahip 5 ülkedeki kamu sağlık sigortaları incelenmiş ve bu sistemlerin Türkiye’de uygulanan kamu sağlık sigortaları ile karşılaştırılması mümkün olmuştur. Ayrıca ülkemizdeki kamu sağlık sigortacılığında karşılaşılan sorunlar ele alınmış ve bunlara çözüm yolları üzerinde durulmuştur. Anahtar Kelimeler: Sosyal Güvenlik, Sosyal Güvenlik Sistemi, Sosyal Riskler, Sağlık Hakkı, Yaşam Hakkı, Evrensel İnsan Hakları Sözleşmesi, Sağlık Hizmetleri, Sağlık Sistemleri, Bismarc Modeli, Beveridge Modeli, Liberal Model, Uluslararası Çalışma Örgütü Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü Ülkeleri, Kamu Sağlık Sigortaları. ABSTRACT The idea of social security is based on human’s need to guarantee his future to make safe it. In this sense, the social security system aims to guarantee both today and future of the people of a country. International Labour Organization (ILO), of which Turkey is a member, takes aim at securing employees and those they have to care for against nine social risks which are the subject of social security. These social risks are: work injury, occupational disease is highly significant in terms of the concept of “the right to health”, apart from its ecenomic results such as revenue losses and cost increases. The right to health is assumed as a part of the right to life which is one of basic human rights in the Universal Declaration of Human Rights. It is assumed that the level of healthiness of ndividuals is based on existence of better health services. The ways of providing health services led us to investigate health systems. We have faced with three main health systems in our research: “Bismarc Model” (its leader is Germany), “Beveridge Model” (Britain) and “Liberal Model” (USA). We analyzed health systems of Japan (t has some peculiarities) and Sweeden (it witnessed to the decentralization in its own health system), both of them members of OECD (Organisarion for Economic Co-operation and Development), of which Turkey is also a member. We didn’t refer to countries which became member of OECD in 2010. As a result, we discussed the average of data of 30 countries as OECD average. In this study, public health insurances in five countries of different health systems have been investigated and these system have been compared with public health insurances applied in Turkey. In addition, some problems in public health insurance sector in Turkey have been analyzed and some solutions have been discussed. Key Words: Social Security, Social Security System, Social Risks, The Right to Health, The Right to Life, The Universal Declaration of Human Rights, Health Services, Health Systems, Bismarc Model, Beveridge Model, Liberal Model, Organisarion for Economic Co-operation and Development, Public Health Insurance.