Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen - Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2006
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MEHMET ALİ BİNGÖL
Danışman: SÜLEYMAN BEYOĞLU
Özet:Birinci Dünya savaşı bilindiği gibi emperyalist karakterli olan ve temelinde sömürge paylaşımı konusundaki anlaşmazlıklar ve rekabetlerin olduğu bir savaştı. Avrupalı güçler ve Rusya, Afrika ve Asya’da yeni sömürgeler aramaya başlamışlar. 19.yüzyıl sonlarına gelindiğinde bu bölgelerde sömürülecek pek bir yer kalmamıştı ve birliklerini yeni tamamlayan İtalya ve Almanya’nın yeni sömürge ve pazar arayışları da bu rekabeti iyice kızıştırmaktaydı. Bu ise Avrupa ve tüm dünyada silahlanma ve bloklaşmaya sebep oluyordu. Sonunda bu bloklaşmalar, 28 Haziran 1914 yılındaki kıvılcımın tutuşturmasıyla beklenen ve tarafların uzun zamandır hazırlandıkları savaşı başlattı. Savaşta sonradan açılan fakat savaşın kaderine önemli oranda etki eden cephelerden biri de Çanakkale cephesi ve burada yapılan savaştır. Rusya’nın savaşa girmesindeki en önemli nedenlerden biri asırlık hayalleri olan İstanbul ve boğazları ele geçirerek Akdeniz’e inmekti. Ama müttefikleri olan İngiltere ve Fransa’da ise başka hesaplar yapılmaktaydı. Çanakkale cephesinin açılmasında başrolü oynayan İngiliz Deniz Bakanı W.Churchill, Ruslardan gelen, Türklerin Kafkasya cephesindeki dikkatini dağıtacak bir şaşırtma saldırısı yapılması isteğini önemli bir fırsat olarak görmüş ve önceden planladığı bu savaşı uygulamaya koymuştur. Rus kaynaklarında ise İngilizlere İstanbul ve Boğazlar konusunda tam olarak güvenilmese de başka yapılacak bir şeyin de olmadığı, sadece İngilizlerin isteği olan Çanakkale savaşı sırasında Ruslar tarafından Karadeniz kıyılarına bir çıkarma yapılması isteğinin yerine getirilmemesi olduğu belirtilmiştir. Çanakkale Savaşları, 3 Kasım 1914 tarihinde İngiliz gemilerinin boğazı topa tutmasıyla başlayıp, 9 Ocak 1916 tarihinde yine İngilizlerin Seddülbahir’den askerlerini çekmesine kadar sürmüştür. Savaş, Deniz savaşı ve Kara savaşları olarak iki kısma ayrılmış ve özellikle Kara savaşlarında iki büyük çıkarma şeklinde çok şiddetli çatışmalar olmuştur. İngilizler ve müttefikleri bu savaşta kendilerine çok fazla güvenmişler ve rahatlıkla boğazı geçerek Marmara’ya oradan da İstanbul’a gelerek Osmanlı devletini savaş dışına çıkarmayı planlamışlardır. Ama savaş hiç de planladıkları gibi olamamış her açıdan üstün kuvvetlere sahip olmalarına rağmen mağlup olarak sessizce Gelibolu yarımadasını terk etmişlerdir. Zamanın Rus basınında Çanakkale savaşı önemli bir yer tutmuş, yapılan haber ve yorumlarda müttefiklerin bu savaşı rahatlıkla kazanacağı umudu son ana kadar korunmuştur. Savaştan sonra ise aynen İngiliz basını gibi yenilsek de çok kazançlıyız şeklinde yayınlar yapılmıştır. Savaşın hem Türk hem Rus hem de Dünya tarihine çok önemli sonuçları olmuştur. Çanakkale savaşı, Rusya’nın Ekim 1917 yılında yaşadığı Bolşevik İhtilaline doğrudan bir etki yapmasa da hem Ruslara yardım gitmesini engelleyerek, İhtilal şartlarının olgunlaşmasına ve ihtilalin daha erken olmasına yol açan nedenlerden biri olmuştur. SUMMARY As is known, World War 1 was an imperialistic war and in its basis, there were commercial conflicts and competition about sharing of the colonies. European forces and Russia started to look for new colonies in Africa and Asia. At the end of the 19th century, there weren’t enough places to exploit and Italy and Germany who had just completed their military and naval union were looking for colonies and this was increasing the competition. This was causing armament and formation of blocs in Europe and whole world. At the end of these formation of blocs, on 28th of June 1914, started the war which had been waited and prepared by the countries. Çanakkale war and Çanakkale front, which was opened afterwards, had the vital importance for the war. One of the most important reasons why Russia entered the war was the ambition to reach the Mediterranean by seizing Istanbul and the straits. However, Russia’s allieds England and France were planning other things. English first lord of the admiralty W. Churchill, who played a key role of opening the Çanakkale front, thought that it was an important opportunity to make a diverting attack to Turks on Caucasia front, and he executed the attack that he had preplanned. In Russian official sources, English weren’t trusted about Istanbul and the straits but there were no other ways, and the request to land the Black sea coasts by Russians during the war wasn’t accepted. Çanakkale wars started on 3rd of November 1914 by English ships’ bombarding the Dardanelles and it lasted until the English armies fall back from Seddülbahir on 9th of January. The war was divided into two groups named naval warfare and land warfare and especially in the land warfare, there were violent fights that happened in two big landings. England and its allied powers trusted theirselves too much and they thought that they could easily pass the Dardanelles and then to Sea of Marmara, and then they thought to drive Ottoman out of the war. But, the war didn’t happen as they planned and the allied powers which had superior forces were defeated and left the Gallipoli Peninsula silently. Those days, Çanakkale war took an important place in Russian press; in the explanations, they said the allied powers could have easily won the war. After the war, the same English press said ‘We are gainful even if we lost’. This war had important results for Turkish, Russian and universal history. Çanakkale war didn’t affect Bolshevik revolution in October 1917 directly, but it was an important reason for the maturing of the revolution, thus the revolution happened earlier.