Belediye bağlı kuruluşlarının organizasyon yapılarında stratejik planlama biriminin yeri ve bir model önerisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Hilmi Sevgili

Danışman: BURAK HAMZA ERYİĞİT

Özet:

Yönetimin geçmişten günümüze gelişen serüveni insanların ihtiyaçlarının yerelden kendilerine daha yakın olan birimlerle halledilmesi noktasına evrilmiştir. Literatürde yönetim kendini çeşitli bilimsel çalışmalarla geliştirmiş ve özellikle de kamu yönetimi sorun çözmede özel sektörün argümanlarını kullanmaya başlamış ve bu da yeni kamu yönetimi anlayışı olarak ortaya çıkmıştır. Yeni kamu yönetimi anlayışı stratejik planlamayı kurumların köklü bir yapıda hareket edip birbirinden kopuk çalışmalar olmaması adına kamuda hazırlanıp uygulanmasını şiddetle önermektedir. Bu noktada yerel yönetimlerde de mevzuat gereği ve işlemlerin aslında daha sağlıklı yürütülebilmesi anlamında stratejik plan hazırlanmaya başlanmıştır. Stratejik planı hazırlayan birimlerin kurumların organizasyon yapılarında nereye bağlı olması halinde stratejik planlamanın etkinlik, verimlilik, ekonomiklik, tasarruf sağlama anlamındaki işlevini yerine getireceği tartışması konusu olmaktadır. Çalışmamızda Türkiye’deki belediyelerin bağlı kuruluşlarının organizasyon şemaları incelenmiş ve stratejik planın üst yönetimin kurumun makro yönetim bakış açısını sağlayacak aygıtlardan en önemlilerinden birisi olması hasebiyle stratejik planlama biriminin strateji geliştirme başkanlığı olarak üst yönetime doğrudan kurmay yetkiyle bağlı olması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. İÇİNDEKİLER Sayfa No. İÇİNDEKİLER ........................................................................................................................... iv TABLOLAR LİSTESİ ............................................................................................................... vii ŞEKİLLER LİSTESİ .................................................................................................................. ix KISALTMALAR LİSTESİ ......................................................................................................... x GİRİŞ ........................................................................................................................................... 1 1. YÖNETİM BİLİMİ VE YEREL YÖNETİMLER .............................................................. 4 1.1. Yönetim ve Yönetim Bilimi ............................................................................................. 4 1.2. Yönetim Biliminin Alanları ............................................................................................. 6 1.2.1. Kamu Yönetimi ............................................................................................................. 7 1.2.1.1. Yeni Kamu Yönetimi Anlayışı .............................................................................. 8 1.2.2. İşletme Yönetimi ......................................................................................................... 10 1.3. Yönetim Biliminin Gelişimi Ve Dönemler İtibariyle Yönetim Teori Ve Yaklaşımları ................................................................................................................................................. 11 1.3.1. Klasik Yönetim Yaklaşımı .......................................................................................... 12 1.3.2. Neo Klasik Yönetim Yaklaşımı .................................................................................. 16 1.2.3. Modern Yönetim Yaklaşımı ....................................................................................... 19 1.2.4. Post Modern Yönetim Yaklaşımı ............................................................................... 20 1.2.4.1. Toplam Kalite Yönetimi ......................................................................................... 21 1.2.4.2. Kıyaslama (Benchmarking) ................................................................................ 22 1.2.4.3. Öğrenen Örgütler .................................................................................................. 23 1.2.4.4. Personel Güçlendirme ........................................................................................... 24 1.2.4.5. Değişim Mühendisliği ............................................................................................ 25 1.2.4.6. Temel Yetenek ....................................................................................................... 25 v 1.2.4.7. Dış Kaynaklardan Yararlanma ............................................................................... 26 1.2.4.8. Yönetişim ............................................................................................................... 27 1.3. Biçimsel Organizasyon İlişkilerindeki Yetki Türlerine Göre Değerlendirme .......... 28 1.3.1. Kurmay Yetki .............................................................................................................. 30 1.3.2. Komuta Yetkisi ............................................................................................................ 31 1.3.3. Fonksiyonel Yetki ........................................................................................................ 33 1.4. Yönetimin Fonksiyonlarına Göre Değerlendirme ....................................................... 33 1.4.1. Planlama ...................................................................................................................... 34 1.4.2. Organizasyon ............................................................................................................... 35 1.4.3. Yöneltme ...................................................................................................................... 36 1.4.4. Koordinasyon .............................................................................................................. 37 1.4.5. Denetim ........................................................................................................................ 38 1.5. Örgüt Şemasına Göre Değerlendirme .......................................................................... 39 1.5.1. Matriks Örgüt Şeması................................................................................................. 40 1.5.2. Proje Örgüt Şeması ..................................................................................................... 40 1.5.3. Amorf Örgüt Şeması ................................................................................................... 41 1.5.4. Karma Örgüt Şeması .................................................................................................. 41 2. TÜRKİYE’DE YEREL YÖNETİMLER VE STRATEJİK PLANLAMA ...................... 42 2.1. Türk Kamu Yönetiminde Örgütlenme ......................................................................... 42 2.1.1. Merkezi Yönetim ......................................................................................................... 42 2.1.2. Yerel Yönetim .............................................................................................................. 43 2.2. Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Gelişimi...................................................................... 43 2.2.1. Türkiye’de Yerel Yönetim Ve Belediyelerin Tarihi Gelişimi .................................. 44 2.2.2. Türk Kamu Yönetimi İçerisinde Belediye Örgütlenmesi ........................................ 55 2.3. Stratejik Planlama ve Stratejik Planlama Mevzuatı .................................................. 56 2.3.1.Stratejik Planlama İle İlgili Önemli Kavramlar ....................................................... 56 vi 2.3.2. Stratejik Planlamanın Gelişimi Ve Tarihçesi ........................................................... 63 2.3.3. Stratejik Plan Ve Stratejik Planlama İle İlgili Mevzuat .......................................... 65 2.3.3.1. 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi Ve Kontrol Kanununda Stratejik Planlama ...... 65 2.3.3.2. 5393 Sayılı Belediye Kanununda Stratejik Planlama ............................................ 66 2.3.3.3. 5216 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanununda Stratejik Planlama ........................ 67 2.3.3.4. Stratejik Plan ve Stratejik Planlama ile İlgili Yönetmelikler ................................. 67 3. BELEDİYE BAĞLI KURULUŞLARININ STRATEJİK PLANLAMA BİRİMLERİNİN ORGANİZASYON YAPILARINDAKİ YERLERİ İLE İLGİLİ ANALİZ VE DEĞERLENDİRME ......................................................................................... 69 3.1. Belediye Bağlı Kuruluşlarından Araştırmaya Dâhil Edilen İdareler ........................ 69 3.2. Belediye Bağlı Kuruluşlarındaki Strateji Planlama Birimlerinin Yetki Türleri, Yönetimin Fonksiyonları, Örgüt Şemasına Göre Değerlendirme .................................... 87 3.2.1. Belediye Bağlı Kuruluşlarındaki Strateji Planlama Birimlerini Yetki Türlerine Göre Değerlendirme ............................................................................................................. 87 3.2.2. Belediye Bağlı Kuruluşlarındaki Strateji Planlama Birimlerini Yönetimin Fonksiyonlarına Göre Değerlendirme ................................................................................. 88 3.2.3. Belediye Bağlı Kuruluşlarındaki Strateji Planlama Birimlerini Örgüt Şemasına Göre Değerlendirme ............................................................................................................. 88 SONUÇ ....................................................................................................................................... 89 KAYNAKÇA ............................................................................................................................. 97 -------------------- SUMMARY From past to present improving adventure of the government has evolved to the point that needs of people are provided by local government units are nearer to those people. In literature the government has developed itself by various studies. Especially the public administration has started to use the arguments of private sector in order to solve problems. Thus, this has arisen as a new public administration understanding. The new public approach strongly strategic planning in order for the public corporations move rootedly and there wouldn’t be disconnected works. At this point, local governments started to prepare strategic plan both as per the legislation and to be able to execute transactions properly. It has been a moot point place of strategic planning units in organizational structure of corporation and those units should be endowed with what kind of authority. In this study, it is established that strategic planning is one of the most important instruments which provide macro management viewpoint of the corporation to top management. When organization charts of municipality subsidiaries in Turkey are analyzed it has been considered strategic planning units as directorate of strategy development with authority should adhere directly to the top management.