Yükselen piyasalardaki döviz krizlerine teorik ve ampirik bir yaklaşım: Türkiye örneği (1992 - 2003)


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İktisat Fakültesi, İktisat Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2005

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MESUT YILMAZ

Danışman: NURDAN ASLAN

Özet:

YÜKSELEN PİYASALARDAKİ DÖVİZ KRİZLERİNE TEORİK VE AMPİRİK BİR YAKLAŞIM: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1992 - 2003) 1990'lı yıllarda dünyada ve ülkemizde yaşanan iktisadi krizler bu alanda çok sayıda teorik ve ampirik çalışmaların yapılmasına neden olmuştur. Bu çalışmaların bir bölümü piyasa belirleyicileri için bir erken uyarı sistemi oluşturmayı amaçlamaktadır. Bu yöndeki araştırmalarda döviz krizleri konusunda "krizlerin ortamları ve tahmin edilebilirliği yönünde göstergeleri vardır" şeklindeki görüş genel kabul görmektedir. Burada ifade edilmek istenen krizin olabileceğine yönelik sinyaller veren göstergelerin bulunduğu ve bu sinyallerden yola çıkılarak belirli olasılıklarla krizin öngörülebileceğidir. Elde edilen sonuçlar krizler hakkında bilgi vericidir. Bu çalışmada özellikle döviz piyasalarında görülen finansal krizlerin öngörülebilirliğine ilişkin yapılan ampirik yaklaşımlar değerlendirilerek Türkiye ekonomisi için 1992-2003 dönemine ait aylık veriler kullanılarak, literatürde sıkça kullanılan probit model kurulmuştur. Analizlere göre, Türkiye'deki döviz krizlerinin tahmin edilebilmesinde özellikle ağırlıklandırılmış efektif reel kurun trendden sapması ve dış borcun gayrisafi yurtiçi hasılaya oranı ile para arzının uluslararası rezervlere oranının önemli öncü göstergeler olduğu sonucuna varılmıştır. ABSTRACT A THEORETICAL AND EMPIRICAL APPROACH TO THE CURRENCY CRISES IN THE EMERGING MARKETS: TURKEY'S CASE (1992-2003) The globalization of international financial markets has been accelerated since mid-1970's, Currency crises are severe economic problems experienced as a result of significant increase in nonperforming loans in the banking sector or intense price fluctuations in the financial markets, such as foreign exchange markets. The main objective of this paper is to understand the causes and symptoms of currency crises by reviewing its seminal literature, establishing its determinants, and outlining some of the relevant issues. The paper highlights the need to comprehend the process, which may lead to the inconsistency of the policies and render the situation favourable for a speculative attack. This involves, broadening the determinants of exchange rate crises beyond pure economic fundamentals through incorporating non-economic factors, such as political incentives on macroeconomic policy making. In effect, the review accentuates upon the need to develop a model that bridges the gap between the conventional and non-conventional determinants of a currency crisis.