7. sınıf sosyal bilgiler öğretim programı ölçme ve değerlendirme boyutunun etkililiği üzerine bir eylem araştırması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Gülten Yıldırım

Danışman: CEMİL ÖZTÜRK

Özet:

7. SINIF SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİM PROGRAMI ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME BOYUTUNUN ETKİLİLİĞİ ÜZERİNE BİR EYLEM ARAŞTIRMASI Bu araştırma, 7. sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programının ölçme ve değerlendirme boyutunda yaşanan sorunları, bu sorunlara getirilebilecek olası çözüm yollarını belirlemeyi ve uygulayarak sonuçlarını değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Araştırma eylem araştırması yöntemiyle temel olarak üç aşamada gerçekleştirilmiştir. Birinci aşama sorunun tanımlanması, ikinci aşama eylem planının geliştirilmesi, uygulanması ve izlenmesi, üçüncü aşama sürece ilişkin görüşlerin belirlenmesi aşamasıdır. Araştırmanın çalışma grubu İstanbul ili Maltepe ilçesinde bir ilköğretim okulunda görev yapan bir sosyal bilgiler öğretmeni, bir 7. sınıf şubesinin 30 öğrencisi ve öğrencilerin velilerinden oluşmaktadır. Araştırma verileri yarı yapılandırılmış görüşme tekniği, açık uçlu anket tekniği ve yarı yapılandırılmış gözlem tekniği ile formal olmayan görüşmeler yoluyla toplanmış ve betimsel veri analizi tekniği ile analiz edilmiştir. Araştırmada ulaşılan genel sonuçlar şöyle lenebilir: • Yapılandırmacı yaklaşıma dayalı sosyal bilgiler öğretim programının ölçme ve değerlendirme boyutunun uygulanması sırasında öğretmen, öğrenci, veli ve sistemden kaynaklanan engeller mevcuttur. Bu engeller sonucunda öğretim programında öngörülen ölçme ve değerlendirme etkinlikleri beklendiği şekliyle uygulanamamaktadır. • Öğretmen, öğrenci ve velilerin çoğunun alternatif değerlendirme yaklaşımlarının kullanılması konusunda istekli oldukları anlaşılmıştır. • Öğretim programının ölçme ve değerlendirme boyutunda yaşanan sorunların giderilebilmesi için öğretmen ile literatür incelemesi, öğrenci ve velilere bilgilendirme toplantıları, öğretim programının daha çok yapılandırmacı öğrenme yaklaşımına göre düzenlenmesi ve ölçme ve değerlendirme etkinliklerinin alternatif değerlendirme tekniklerine uygun olarak düzenlenmesi ve kullanılması sağlanmıştır. • Kullanılan alternatif değerlendirme tekniklerinin öğrencilerde kendini daha iyi ifade edebilme, sorumluluk duygusu geliştirme, derse aktif katılımı artırma ve kavramayı kolaylaştırma gibi etkileri olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte öğrencilerin bazı değerlendirme tekniklerinin kullanımını eğlenceli fakat zor olarak algıladıkları da belirlenmiştir. Öğretmenle yapılan birebir çalışmanın, öğretmenin bu alandaki bilgi ve becerisini geliştirdiği, bu sürecin programın ölçme ve değerlendirme boyutunun daha etkili uygulanabilmesinde bir kolaylaştırıcı olduğu belirlenmiştir. Velilere yönelik bilgilendirme toplantılarının daha sistemli ve periyodik olarak gerçekleştirilmesi gerektiği anlaşılmıştır. Anahtar Sözcükler: Sosyal bilgiler öğretimi, yapılandırmacı öğrenme yaklaşımı, yapılandırmacı ölçme ve değerlendirme, alternatif değerlendirme, eylem araştırması. ABSTRACT AN ACTION RESEARCH ON EFFECTIVENESS OF MEASUREMENT AND ASSESSMENT DIMENSION OF 7TH GRADE SOCIAL STUDIES CURRICULUM The purpose of this study is to examine the problems encountered especially about measurement and assessment, during application of the 7. grade Social Studies Curriculum, to provide possible solutions, to implement these solutions and to evaluate the results. Action research method was conducted mainly in three phases; the first phase included defining the problem, the second phase included developing, implementing and monitoring an action plan, the third phase included determining of the teacher, pupils and parents' opinions about action plan and solutions were determined. The participants of the study consisted of a social studies teacher, 30 students attending seventh grade and their parents in Maltepe district of İstanbul. A semi-structured interview, an open-ended survey form, semi-structured observation and informal observation and interviews were conducted to gather the data. All data was analyzed in conformity with descriptive data analysis. The general conclusions reached in the study can be summarized as follows: • There are many obstacles arising from the teacher, students, parents and educational system during the implementation of the social studies curriculum assessment and evaluation dimension, which is based on constructivist learning approach. Because of these obstacles, prescribed assessment and evaluation activities can not be applied exactly as predicted. • The teacher and most of the students and parents were willing to use alternative assessment approaches. • To resolve the current problems an action plan including literature review with teacher, information meetings for the students and parents, developing and applying more constructivist activities and alternative assessment techniques was developed and applied. • It is understood that using alternative assessment techniques affect students’ ability to express themselves, developing a sense of responsibility, increasing active participation in class and understanding topics positively. However, while using some alternative assessment techniques students perceived some techniques enjoyable but difficult. In addition to this, studying together with teacher was found to develop teacher’s knowledge and skills about alternative assessment and is a facilitator about applying the measurement and assessment dimension of the curriculum more effectively. It is understood that parents’ information meeting should be organized more systematically and periodically. Key Words: Social studies teaching, constructivist learning approach, constructivist measurement and assessment, alternative assessment, action research.