Maliye politikası araçlarının dönemsel etkinliği : IMF politikaları çerçevesinde Türkiye deneyimi 2000-2009 analizi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Hüsniye zeynep Karagül

Danışman: MEHMET ALİ ÖZBUDUN

Özet:

MALİYE POLİTİKASI ARAÇLARININ DÖNEMSEL ETKİNLİĞİ: IMF POLİTİKALARI ÇERÇEVESİNDE TÜRKİYE DENEYİMİ 2000-2009 ANALİZİ Uluslararası para sistemi çerçevesinde kurulan IMF ile Türkiye’nin ilişkileri 11 Kasım 1947’ye dayanmaktadır. Bu zamana kadar, Türkiye karşı karşıya kaldığı ekonomik istikrarsızlıkların çözümünü IMF ile 19 kez yapılan Stand-by Anlaşmalarında aramıştır. Bu anlaşmalardan sadece son iki anlaşma süresinde tamamlanmış ve hedeflenen makro büyüklüklere çoğunlukla ulaşılmıştır. Bu çalışmada 2000-2009 yılı aralığında Türkiye’de ekonomik kriz dönemlerinde yaşanan mali olaylar, krizlerin önlenmesinde ve ekonomik sorunların giderilmesinde uygulanan stand by anlaşmaları ve içerdikleri maliye politikaları, yararlanılan maliye politikası araçları ve etkinlikleri incelenmiştir. Türkiye ekonomisinde 2000 yılından itibaren farklı adlar altında ele alınmasına rağmen aslında 2000-2008 dönemini kapsayan uzun vadeli bir istikrar programı uygulanmıştır. Bu programın temelini ise; daraltıcı maliye ve para politikalarının uygulanmasının sürdürülmesi oluşturmaktadır. Yüksek bir faiz dışı fazla hedefinin (%6.5) belirlenmesi ve ekonomide yol açtığı daraltıcı etkilere rağmen bu oranın aşağıya çekilememesi, programın temelini oluşturan yaklaşımın bir sonucudur. Kriz sonrası başarıyla uygulanan mali ve parasal disiplin, ekonomik göstergelerdeki olumlu gelişmenin temel kaynağı olmuş ve faiz dışı fazla hedeflemesi (IMF tanımlı) 2000-2009 istikrar programları çerçevesinde Türkiye’de başarıyla uygulana bir mali kural haline gelmiştir. ABSTRACT THE EFFICIENCY OF FISCAL POLICIES WITHIN THE FRAMEWORK OF IMF SUPPORTED POLICIES: THE CASE OF TURKEY (2000-2009) Turkey’s relations with the IMF established within the framework of the international monetary system based on 11 November 1947. Up to now, Turkey seeked for solution with the IMF Stand By agreements 19 times in order to overcome economic instability. Only last two aggrement completed on time and reached all planned macroeconomic targets. In this study; we examine fiscal events during the economic crises, stand by aggrements in order to prevent the crises and eleminate economic problems during the crises, fiscal policies, fiscal policy tools and their effectivenes used in these stand by aggrements for Turkey for 2000-2009 period. Since 2000, although different names were used, long term stabilization program was carried out covering 2000-2008 periods. The essential of this program is based on continuing the implementation of concretionary fiscal and monetary policies. Determining of high primary surplus target (%6,5) and unchanging of this target are result of this approach. Successful implementation of fiscal and monetary discipline after the crisis underlie developments in economic indicators and the primary surplus targeting in Turkey (defined by the IMF) from 2000 to 2009 within the framework of stabilization programs has become a fiscal rule which applied successfully.